Sıra gezme ve Herfene Şehirlerimize göre benzer veya farklı adlarla anılan akşam gezmeleri, türkülü ve oyunlu eğlencelerin, medyada en fazla öne çıkarıldığı için başta Urfa’nın sıra gecesi olmak üzere, Diyarbakır’ın eyvan gecesi, Çankırı’nın da yaren gecesi/sohbetleri gibi adlarla anılan toplantıların halk kültürümüzde önemli yerleri vardır. Sivas’taki adı sıra gezmesi olan bu eğlenceli toplantılar, elli yıl öncesine kadar yapılırdı ki bugün neredeyse adı bile unutulmuştur. Orta yaşın altı ve genç erkeklerin haftalık toplantıları olan sıra gezme ve herfene genellikle yemekli olurdu. Erkekler ve kadınlar ayrı Herfene yaparlardı. Daha önceden kararlaştırıldığı gibi, herkes kendine düşen bir yemeği yaptırarak getirirdi. Herfene Zara yöresinde ferfene gibi de söylenirdi. Sıra düğünden de neşeli geçerdi. Birbirini seven sayan belli kişilerin samimi toplantısı olduğundan külfet olarak kabul edilmez, yenilir, içilir, gülünür, eğlenilir, sabaha kadar hoşça vakit geçirilirdi. Katılanlar, yemeği gittikleri evde yerler, bir ziyafet havasında geçen bu toplantıda, ev sahibi kızarmış kaz ya da hindi, pilav, börek v. b. gibi yemekler hazırlardı. Büyük bir neşe içinde yenen yemekten sonra tel helvası çekilir, oyunlar oynanırdı. Sekiz yaşından büyük çocuklar da erkeklerin toplantılara katılırlardı. Erkeklerin yemekli sıra gezmeleri olduğu gün, kadınlar da kendi aralarında sıra gezme yaparlardı ki her hanım, daha önceden kararlaştırdıkları yemeği yapar ve gittikleri eve götürürlerdi. Herkesin bir yiyecek getirerek yapılan bu eğlencelere herfene denirdi. Kadınlar da kendi aralarında neşe içinde birlikte yemek yerler, geç vakitlere kadar oyun oynarlar, masallar anlatır, mani ve türküler söyler, halaylar çekerlerdi ki Vehbi Cem Aşkun (1909-1979) hanımlar herfenesinin çok mutantan (tantanalı) olduğunu belirterek, erkeklerin sıra gezmesi için de şu bilgileri vermişti: "Erkekler, kalabalık ise her gün bir evde toplanırlar, akşam yemeğini orda yerler, kaz, hindi kesilir ve tam manasıyla bir ziyafettir. Yemekten sonra ekseri yüzük oynanır, zaten eskinin baş oyunu yüzüktür. Herfenenin kendine mahsus demeleri vardır: Hele sen işini bitirdin Geçtin köşeye oturdun Ahbapların keyfini yetirdin Sevdiğim bir of Bu geceki demler senindir Bu son sözden sonra içlerinden sıra kiminse “benimdir” diye bağırır ve yine türküye devam edilir. Attarlarda olur tebeşir Aklını başına döşür Kahveyi ağırca pişir Sevdiğim of Yarın da demler senindir Aman aman gelecek sohbet bizimdir. Kazancılar döver kazan İçimizde yoktur kızan Sen Türk'sün git para kazan Yarın da demler sizindir Aman aman, gelecek sohbet bizimdir. Hacı Hacı, canım hacı Başındadır altın tacı Önü tatlı sonu acı Sevdiğim bir of Yarın da demler senindir Aman aman, gelecek sohbet bizimdir. Bu şekilde uzayıp giden sözlerin her bir parçası bir adama söylenir. Bu toplantılar kış bitene kadar sürer. Her toplantıda değilse bile on beş günde bir helva çekilir. Onun da muhtelif türküleri vardır, ancak unutulmuş olduğu için derleyemedik; "Unuttuk gitti" diyorlar. Ahmet Turan Alkan
via Sivas Herfene http://bit.ly/2HAZPs6
Yorumlar
Yorum Gönder